Μια νέα ματιά στο πιο απομακρυσμένο άστρο που έχουμε ανακαλύψει μέχρι σήμερα στο Σύμπαν προσφέρει το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
Το αρχέγονο αστέρι είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο φωτεινό από τον Ήλιο, αποκαλύπτουν οι νέες παρατηρήσεις.
Το άστρο Earendel είχε ανακαλυφθεί πέρυσι με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και πήρε το ανεπίσημο όνομα ενός χαρακτήρα από το βιβλίο Το Σιλμαρίλλιον του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν.
Το φως του ταξίδευε 12,9 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη, κάτι που σημαίνει ότι οι εικόνες δείχνουν το άστρο όπως ήταν λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη που γέννησε το Σύμπαν.
Παρόλα αυτά, το Earandel δεν βρίσκεται σε απόσταση 12,9 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Λόγω της διαστολής του Σύμπαντος που τεντώνει τον χώρο, η απόσταση έχει αυξηθεί στο εντυπωσιακό νούμερο των 28 δισεκατομμυρίων ετών φωτός.
Το άστρο διακρίνεται ως κουκκίδα, ενώ ο γαλαξίας που το φιλοξενεί εμφανίζεται παραμορφωμένος ως κόκκινη γραμμή [NASA, ESA, CSA, D. Coe (STScI/AURA for ESA; Johns Hopkins University), B. Welch (NASA’s Goddard Space Flight Center; University of Maryland, College Park). Image processing: Z. Levay.]
Υπό κανονικές συνθήκες, το Hubble δεν μπορεί να διακρίνει αντικείμενα σε τέτοιες αποστάσεις. Μπόρεσε να εντοπίσει το άστρο λόγω ενός οπτικού φαινομένου που προκύπτει από τη γενική θεωρία της σχετικότητας και ονομάζεται «βαρυτικός φακός».
Ακριβώς ανάμεσα στη Γη και το Earandel τυχαίνει να βρίσκεται ένα γιγάντιο γαλαξιακό σμήνος με την ονομασία WHL0137-08, το οποίο παραμορφώνει με τη μάζα του τον χωροχρόνο, καμπυλώνει τις ακτίνες φωτός και ουσιαστικά λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός.
Χάρη στον βαρυτικό φακό, η εικόνα του Earandel εμφανίζεται μεγεθυμένη κατά 5.000 φορές. Ακόμα κι έτσι όμως, το άστρο διακρίνεται ως σημειακή κουκίδα.
Οι νέες παρατηρήσεις με το James Webb «αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για ένα γιγάντιο άστρο Β τύπου με θερμοκρασία υπεριπλάσια σε σχέση με τον Ήλιο και φωτεινότητα περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη» αναφέρει η NASA σε ανακοίνωσή της.
Στα χρώματα του άστρου «οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι βλέπουν τις ενδείξεις ενός ψυχρότερου, πιο κόκκινου συνοδού άστρου. «Το φως αυτό έχει τεντωθεί από τη διαστολή του Σύμπαντος σε μήκη κύματος τα οποία δεν μπορούν να καταγράψουν τα όργανα του Hubble και διακρίνονται μόνο με το Webb».
Τα επόμενα χρόνια το Webb θα μπορούσε να ανακαλύψει ακόμα πιο μακρινά άστρα, ακόμα και τα πρώτα άστρα που άναψαν στο Σύμπαν μόλις 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
