Αστρονόμοι αποκάλυψαν τον μεγαλύτερη και πιο λεπτομερή χάρτη του σύμπαντος που δημιουργήθηκε ποτέ. Τα δεδομένα που δημοσίευσαν αποκαλύπτουν πάνω από 700.000 μαύρες τρύπες, μια μυστηριώδη “γέφυρα” αερίου που συνδέει μακρινούς γαλαξίες, αλλά και εκατοντάδες χιλιάδες άγνωστα και εξωτικά αντικείμενα.
Για αυτά τα δεδομένα είναι ακτινών Χ πρέπει να ευχαριστήσουμε την eROSITA All-Sky Survey, μιας αποστολή για την σάρωση με ακτίνες Χ, ολόκληρου του ουρανού, από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι τον Ιούνιο του 2020, με την χρήση του τηλεσκόπιου ακτινών Χ, eROSITA. Εκείνη την εποχή, η έρευνα ανίχνευσε περισσότερα από 170 εκατομμύρια φωτόνια ακτινών Χ (σωματίδια φωτός) στον ουρανό, τα οποία οι αστρονόμοι αναγνώρισαν αργότερα ως περίπου 900.000 διακριτά αντικείμενα στο διάστημα, τα περισσότερα από τα οποία είναι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, σύμφωνα με δήλωση του Max Planck Society στη Γερμανία, που βοήθησε στη διαχείριση της αποστολής.
“Αυτοί είναι εκπληκτικοί αριθμοί για την αστρονομία των ακτίνων Χ”, δήλωσε στη δήλωση ο Andrea Merloni , κύριος ερευνητής του eROSITA και επικεφαλής συγγραφέας μιας νέας εργασίας που περιγράφει το εύρος των ευρημάτων της αποστολής.
Μια εικόνα ακτίνων Χ eROSITA με το νήμα που ανακαλύφθηκε πρόσφατα ανάμεσα σε δύο σμήνη γαλαξιών που απέχουν μεταξύ τους περισσότερα από 42 εκατομμύρια έτη φωτός.(Εικόνα: Dietl et al. (2024))
«Έχουμε εντοπίσει περισσότερες πηγές σε 6 μήνες από όσες έχουν κάνει οι μεγάλες ναυαρχίδες αποστολές XMM-Newton και Chandra σε σχεδόν 25 χρόνια λειτουργίας», πρόσθεσε ο Merloni, αναφερόμενος στα τηλεσκόπια ακτίνων Χ που λειτουργούν επί του παρόντος από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία και τη NASA. αντίστοιχα.
Οι ακτίνες Χ είναι μια μορφή ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας, που δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι. Οι εκπομπές ακτινών Χ στο διάστημα προέρχονται από συγκεντρώσεις αερίων σε εξαιρετικά μεγάλες θερμοκρασίες. Αυτά τα αέρια προέρχονται είτε από τεράστια σμήνη γαλαξιών, είτε είναι απομεινάρια εκρήξεων super nova. Μια άλλη πηγή ακτινών Χ είναι φυσικά οι ενεργές μαύρες τρύπες,, που ξεπερνάνε ακόμα και ολόκληρους γαλαξίες σε ακτινοβολία, καθώς η καυτή ύλη πέφτει με απίστευτα μεγάλη ταχύτητα μέσα τους. Η μελέτη των κοσμικών ακτινών Χ μπορεί όχι μόνο να ανιχνεύσει τεράστια αντικείμενα υψηλής ενέργειας όπως αυτά, αλλά και να αποκαλύψει την κυρίαρχη δομή του ίδιου του σύμπαντος.
Η πιο ενδιαφέρουσα όμως ανακάλυψη από αυτή τη τεράστια ακτινογραφία του σύμπαντος, είναι ίσως η τεράστια γέφυρα θερμού αερίου που συνδέει δύο σμήνη γαλαξιών, σε απόσταση άνω των 42 εκατομμυρίων ετών φωτός. Αυτή η “γέφυρα” πιστεύεται πως είναι ένα μέρος του κοσμικού ιστού, σαν ένας τεράστιος αυτοκινητόδρομος αεριού, που τροφοδοτεί όλους τους γαλαξίες του σύμπαντος, αποκαλύπτοντας τα τεράστια άδεια κενά που πιστεύεται πως υπάρχει η σκοτεινή ύλη.
Το τμήμα ουρανού του καταλόγου eROSITA All-Sky Survey σε δύο διαφορετικές αναπαραστάσεις. Η αριστερή εικόνα δείχνει εκτεταμένη εκπομπή ακτίνων Χ, ενώ η δεξιά εικόνα δείχνει σημειακές πηγές ακτίνων Χ. (Εικόνα: MPE, J. Sanders für das eROSITA-Konsortium)
Εκτός από την δημοσίευση των δεδομένων, οι επιστήμονες πίσω από το έργο έχουν υποβάλλει περισσότερες από 50 εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά, στις οποίες αναλύουν ένα μικρό μόνο μέρος των δεδομένων από το eROSITA. Αυτές οι εργασίες, έρχονται για να συμπληρώσουν τις πάνω από 200 εργασίες που έχουν δημοσιευθεί, σχετικά με προηγούμενα δεδομένα του eROSITA, δήλωσαν οι ερευνητές.
Όλα τα δεδομένα μαζί με τα εργαλεία για την ανάγνωσή τους είναι διαθέσιμα για όλους από τον ιστότοπο του eROSITA. To eROSITA θα συνεχίσει να παρακολουθεί το σύμπαν από το διαστημικό παρατηρητήριο Spectrum-Roentgen-Gamma (SRG), που δημιουργήθηκε μετά από συνεργασία Γερμανίας με Ρωσία.