Όταν τα φυτά πληγώνονται τότε φωνάζουν. Ίσως όχι με τον τρόπο που φωνάζουμε εμείς, καθώς έχει εντελώς διαφορετική φυσιολογία. Όμως εκπέμπουν ήχους σαν φυσαλίδες που σκάνε ή σαν μικρούς κρότους σε υπερηχητικές συχνότητες, εκτός του εύρους της ανθρώπινης ακοής. Αυτά τα ουρλιαχτά αυξάνονται όσο το φυτό πληγώνεται περισσότερο.
Τα δεδομένα έρχονται από μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2023 και παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους τα φυτά επικοινωνούν μεταξύ τους, ώστε να εκφράσουν την αγωνία τους και να προειδοποιήσουν τους γείτονές τους.
“Ακόμη και σε ένα ήσυχο πεδίο, υπάρχουν στην πραγματικότητα ήχοι που δεν ακούμε και αυτοί οι ήχοι μεταφέρουν πληροφορίες. Υπάρχουν ζώα που μπορούν να ακούσουν αυτούς τους ήχους, επομένως υπάρχει η πιθανότητα να συμβαίνει μεγάλη ακουστική αλληλεπίδραση”, είπε ο εξελικτικός βιολόγος Lilach Hadany του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ.
“Τα φυτά αλληλοεπιδρούν με έντομα και άλλα ζώα όλη την ώρα, και πολλοί από αυτούς τους οργανισμούς χρησιμοποιούν τον ήχο για επικοινωνία, επομένως θα ήταν πολύ περίεργο για τα φυτά να μην χρησιμοποιούν καθόλου ήχο.”
Τα φυτά όταν είναι υπό πίεση κινδύνου δεν είναι τόσο παθητικά όσο νομίζουμε. Υποβάλλονται σε μερικές αρκετά δραματικές αλλαγές. Μερικές από αυτές τις καταλαβαίνουμε και εμείς κάποιες φορές, όπως την απελευθέρωση αρκετά ισχυρών αρωμάτων. Άλλες φορές αλλάζουν χρώμα και σχήμα.
Αυτές οι αλλαγές σηματοδοτούν κίνδυνο για τα γειτονικά φυτά, ώστε να ενισχύσουν την δική τους άμυνα ή να προσελκύσουν ζώα ώστε να αντιμετωπίσουν τα παράσιτά που τα βλάπτουν.
Όμως τα φυτά εκπέμπουν και άλλα είδη σημάτων που μέχρι σήμερα δεν είχε αποδειχθεί. Για να ανακαλύψουν οι επιστήμονες το φαινόμενο, κατέγραψαν φυτά ντομάτας και καπνού σε διάφορες συνθήκες. Αρχικά κατέγραψαν τα φυτά σε περιβάλλον χωρίς κίνδυνο, ώστε να θέσουν την βάση των παρατηρήσεων. Στην συνέχεια κατέγραψαν τα φυτά όταν ήταν αφυδατωμένα, αλλά και όταν είχαν κοπεί οι μίσχοι τους. Οι πρώτες ηχογραφήσεις έγιναν σε πρώτα σε ηχομονωμένο ακουστικό θάλαμο και μετά σε περιβάλλον θερμοκηπίου.
Στην συνέχεια πήραν τις ηχογραφήσεις και εκπαίδευσαν έναν αλγόριθμο να διαφοροποιεί τον ήχο που παράγεται από τα φυτά όταν είναι σε κατάσταση ηρεμίας και μετά όταν είναι αφυδατωμένα ή κομμένα.
Τα ουρλιαχτά των φυτών είναι σαν μικρές εκρήξεις ή κρότους σε ένα εύρος πολύ υψηλών συχνοτήτων, καθιστώντας τα αδύνατο να ακουστούν από ανθρώπους και σίγουρα όχι σε αποστάσεις άνω του ενός μέτρου. Τα φυτά που δεν διατρέχουν κίνδυνο κάθονται ήσυχα, κάνοντας απλά την δουλειά τους.
Όμως όταν τα φυτά στρεσάρονται κάνουν πολύ θόρυβο, εκπέμποντας κατά μέσω όρο περίπου 40 κλικ το δευτερόλεπτο, ανάλογα με το είδος. Όταν τα φυτά στερούνται το νερό κάνουν ένα αξιοσημείωτο και διαφορετικό ήχο. Μάλιστα αρχίζουν να φωνάζουν αρκετά πριν δείξουν σημάδια αφυδάτωσης, με κλιμάκωση όταν το φυτό αρχίζει να ξεραίνεται, ενώ όταν μαραίνεται οι φωνές υποχωρούν.
Ο αλγόριθμος ήταν σε θέση να διακρίνει αυτούς τους ήχους, αλλά και τα ήδη των φυτών που τους εξέπεμψαν. Και δεν μιλάμε πλέον μόνο για τοματιές και φυτά καπνού. Η ομάδα εξέτασε μια μεγάλη ποικιλία φυτών και διαπίστωσε πως η παραγωγή ήχου είναι μια ιδιαίτερα κοινή φυτική δραστηριότητα. Το σιτάρι, το καλαμπόκι, το σταφύλι και ο κάκτος καταγράφηκαν να φωνάζουν.
Έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε για τους ήχους, καθώς δεν γνωρίζουμε από ποιον μηχανισμό προκαλούνται. Σε προηγούμενες μελέτες οι επιστήμονες είχαν δει πως τα αφυδατωμένα φυτά βιώνουν σπηλαίωση, μια διαδικασία κατά την οποία φυσαλίδες αέρα που σχηματίζονται στο στέλεχος των φυτών. Αυτές οι φυσαλίδες στην συνέχεια σκάνε και κάνουν αυτόν το ήχο, όπως όταν κάνουμε κρακ εμείς στα δάχτυλά μας, που στην ουσία σκάνε φυσαλίδες αζώτου που έχουν συσσωρευτεί εκεί.
Επιπλέον, οι οργανισμοί έχουν μάθει να ανταποκρίνονται στον θόρυβο των φυτών που βρίσκονται σε στρες με διάφορους τρόπους.
“Για παράδειγμα, ένας σκόρος που σκοπεύει να γεννήσει αυγά σε ένα φυτό ή ένα ζώο που σκοπεύει να φάει ένα φυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τους ήχους για να βοηθήσει στην απόφασή του”, είπε ο Hadany.
Για τους ανθρώπους όμως είναι σαφές ότι δε μπορούμε να ακούσουμε αυτές τις κραυγές αγωνίας των φυτών, ώστε να τα ποτίσουμε, για παράδειγμα, πριν ξεραθούν.
“Τώρα που γνωρίζουμε ότι τα φυτά εκπέμπουν ήχους, το επόμενο ερώτημα είναι – “ποιος μπορεί να ακούει;””, είπε ο Hadany .
«Αυτή τη στιγμή διερευνούμε τις αποκρίσεις άλλων οργανισμών, ζώων και φυτών, σε αυτούς τους ήχους, και διερευνούμε επίσης την ικανότητά μας να αναγνωρίζουμε και να ερμηνεύουμε τους ήχους σε εντελώς φυσικά περιβάλλοντα».
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Cell .